Kỹ năng sinh tồn cho trẻ là chìa khóa giúp bé đối mặt với thách thức của môi trường sống tự nhiên hoặc trong những tình huống khẩn cấp. Tất tần tật những kỹ năng sinh tồn cần rèn luyện cho trẻ sẽ được phân tích chi tiết ngay trong bài viết sau đây. Hãy cùng GPA Camps khám phá nhé!
I. Kỹ năng sinh tồn là gì?
Kỹ năng sinh tồn là tổng hợp những điều cơ bản mà một người cần biết để áp dụng vào cuộc sống như tìm nước uống, thức ăn, khi bị lạc, đối mặt thiên tai,… Nó có tác dụng hỗ trợ, quyết định sự an toàn tính mạng của con người trong những tình huống khó khăn, nguy hiểm đột xuất. Đó có thể là tình huống trong các môi trường tự nhiên khác nhau hoặc môi trường tạo dựng từ trước.
II. Tại sao cần rèn luyện kỹ năng sinh tồn cho trẻ?
Rèn luyện kỹ năng sinh tồn cho trẻ là việc làm cần được ưu tiên trong thời đại ngày nay, khi mà môi trường sống có nhiều hiểm họa tiềm ẩn và sự tương tác của trẻ với thế giới bên ngoài ngày càng hạn chế. Một đứa trẻ được cha mẹ trang bị các kỹ năng sinh tồn sẽ có nền tảng vững chắc, an toàn để phát triển toàn diện về sau. Những khía cạnh sau đây sẽ chứng minh điều đó:
- Có kỹ năng giải quyết vấn đề một cách chủ động, linh hoạt, tăng khả năng quan sát và tư duy phản biện.
- Biết bảo vệ bản thân an toàn trước những nguy hiểm và rủi ro tiềm ẩn.
- Quản lý cảm xúc tốt hơn, đặc biệt là sự kiên nhẫn, bình tĩnh để đối mặt với hoàn cảnh, những căng thẳng, áp lực trong cuộc sống.
- Tích lũy thêm kiến thức và kỹ năng sống như cách tìm nguồn nước, thức ăn, tạo ra lửa và chỗ trú ẩn,… từ đó linh hoạt và và tự tin hơn trong cuộc sống hàng ngày.
- Tăng cường sự tự tin, độc lập và mạnh mẽ hơn vì biết cách tự chăm sóc bản thân, cách giải quyết vấn đề
- Thích ứng với môi trường xung quanh tốt hơn, gần gũi và hòa mình với thiên nhiên.
- Xây dựng được các mối quan hệ xã hội tích cực vì có kỹ năng làm việc nhóm, biết hỗ trợ mọi người đúng lúc.
Chính nhờ kỹ năng trên mà trẻ tự tin, bình tĩnh khi phải đối phó với mọi thách thức, tìm kiếm được những giải pháp phù hợp và ứng xử linh hoạt nhất mỗi khi cần. Vì vậy, việc nắm bắt và trang bị những kỹ năng sinh tồn cho trẻ là vô cùng quan trọng.
III. Tổng hợp 18+ Kỹ năng sinh tồn cho trẻ quan trọng nhất
Cha mẹ muốn bảo vệ con mình khỏi mọi tổn hại nhưng chúng ta không thể mãi bao bọc trẻ. Điều quan trọng là dạy cho bé những kỹ năng sống để con không phụ thuộc vào người khác và tự cứu sống được bản thân trong những trường hợp nguy cấp. Dưới đây là những kỹ năng sinh tồn cho trẻ quan trọng nhất mà bố mẹ cần biết để trang bị cho bé nhà mình.
1. Kỹ năng phòng chống đuối nước
Ngày càng có nhiều trường hợp đuối nước thương tâm xảy ra ở trẻ nên đây là kỹ năng sinh tồn dành cho trẻ em rất quan trọng. Bố mẹ hãy cho bé học bơi để con làm quen với môi trường dưới nước, trở nên linh hoạt và tự tin hơn khi tiếp xúc với nước. Nếu không may bị đuối nước, bạn cần nhấn mạnh con đừng vùng vẫy mạnh và liên tục vì sẽ khiến cơ thể mất sức, sẽ càng gặp nguy hiểm hơn. Con cần thả lỏng cơ thể, đạp nhẹ chân để cơ thể dần nổi lên mặt nước.
2. Kỹ năng tự phòng vệ
Kỹ năng sinh tồn tự phòng vệ cho trẻ em không chỉ giúp bé tự bảo vệ mình mà còn tăng cường khả năng quan sát, nhận thức về những nguy cơ tiềm ẩn xung quanh. Bố mẹ có thể đăng ký các lớp tự vệ cơ bản cho bé tham gia. Ngoài ra, bố mẹ cần giúp con tránh xa các tình huống nguy hiểm, biết lúc nào nên chống trả, nếu không thể đấu về thể lực hãy cân nhắc thời gian phù hợp để chạy trốn. Đây là một trong những kỹ năng sinh tồn cho trẻ quan trọng giúp con tự bảo vệ mình an toàn.
3. Kỹ năng xử lý khi bị thương
Xử lý khi bị thương là kỹ năng sinh tồn cho trẻ đặc biệt giúp bảo vệ cơ thể khi bị tổn hại. Bạn nên dạy con cách sử dụng tất cả những vật dụng trong hộp sơ cứu như gạc, bông băng, nước sát trùng, các vật dụng cá nhân nhỏ an toàn khác, dạy con cách băng bó vết thương, cầm máu, xử lý khi bị gãy chân, nhiễm trùng vết thương,… Bên cạnh đó, kiến thức về cây thuốc trong môi trường tự nhiên là điều trẻ cũng cần biết để xử lý trong các tình huống khẩn cấp.
4. Kỹ năng sử dụng lửa đúng cách
Kỹ năng sử dụng lửa đúng cách bao gồm dùng lửa an toàn và để sinh tồn khi lâm nguy. Kỹ năng sinh tồn cho trẻ này rất quan trọng. Bé cần biết không nên chơi đùa với lửa vì có thể gây cháy nổ. Tiếp theo, cần hướng dẫn bé cách tạo ra lửa để dùng khi muốn giữ ấm cơ thể, để nấu ăn, đun nước uống hay dùng khói từ ngọn lửa làm dấu hiệu cầu cứu,… Bạn đừng quên dạy bé cách dập lửa và nhận biết lửa đã được dập tắt hẳn chưa.
5. Kỹ năng giữ an toàn khi bị lạc
Bị lạc là một trải nghiệm cực kỳ đáng sợ và sẽ rất nguy hiểm nếu trẻ không biết cách xử lý tình huống này. Để giữ an toàn cho bé, trước tiên, bố mẹ hãy dạy con ghi nhớ số điện thoại của người thân, phải biết đứng yên tại vị trí ban đầu và không nên di chuyển quá xa.
Sau đó, trẻ cần tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người đáng tin cậy như bà mẹ có con nhỏ, cảnh sát, chú bảo vệ,… Ngoài ra, khi trẻ đi cắm trại, cần trang bị cho con các kiến thức như cách tìm nguồn nước, thức ăn, nơi tạm trú, giữ ấm cơ thể,… để giữ an toàn.
6. Kỹ năng thoát hiểm
Dạy con thoát hiểm trong tình huống khẩn cấp là kỹ năng sinh tồn cho trẻ quan trọng hàng đầu để con biết cách xử lý sơ bộ, thoát hiểm và bảo vệ tính mạng bản thân. Bạn cần dạy con cách ứng phó cụ thể khi gặp hỏa hoạn, động đất, bão lụt,… Trong trường hợp nguy cấp nhất con cần bình tình và phải tuân thủ các nguyên tắc để thoát hiểm.
7. Kỹ năng xử lý khi gặp thú dữ trong tự nhiên
Kỹ năng sinh tồn cho trẻ trong tự nhiên khi gặp thú dữ là kỹ năng không thể bỏ qua bởi tình huống này rất khó kiểm soát. Mỗi loại động vật có tập tính khác nhau. Bạn cần dạy cho trẻ biết các đặc điểm cơ bản từng loại, đặc biệt là những động vật có nguy cơ tấn công cao như sư tử, gấu, rắn, voi,… Điều này giúp bé biết xử lý phù hợp nếu tình huống xấu xảy ra.
8. Kỹ năng dự trữ nước sạch
Bạn hãy cho bé biết rằng, so với thiếu thức ăn thì việc cơ thể bị thiếu nước là vấn đề nghiêm trọng hơn nhiều. Kỹ năng sinh tồn cho trẻ này sẽ bao gồm cách tìm và cách dự trữ nước. Bố mẹ có thể hướng dẫn trẻ tìm nước ở suối, sông, khó hơn thì lấy từ thân cây mềm dẻo, sương sớm, nước mưa. Sau đó, trẻ cần lọc nước uống để đảm bảo an toàn trước khi dùng.
9. Kỹ năng giữ bình tĩnh
Giữ bình tĩnh là kỹ năng quan trọng khi huấn luyện kỹ năng sinh tồn cho trẻ em trong bất kì tình huống nào. Chỉ khi bình tĩnh, trẻ mới nhận biết được tình trạng hiện tại của bản thân, đây là giải pháp để đối phó với tình huống khẩn cấp. Phụ huynh có thể dạy con cách hít thở sâu để nhịp tim ổn định và giữ tâm trạng tốt hơn. Đặc biệt, cần nhấn mạnh rằng sự hoảng loạn sẽ khiến mọi việc trở nên tồi tệ hơn, con cần bình tĩnh để tránh đưa ra những quyết định sai lầm và ảnh hưởng đến chính bản thân sau này.
10. Kỹ năng khi ở một mình
Kỹ năng sinh tồn cho trẻ này đặc biệt quan trọng trong việc rèn luyện sự tự tin và bình tĩnh ở trẻ nhỏ. Khi con có thể tự ở một mình, con sẽ dễ dàng chấp nhận và đối mặt với các tình huống sinh tồn không có ai bên cạnh trợ giúp. Để trang bị kỹ năng khi ở một mình, bạn cần dành thời gian chỉ bảo cho bé tự làm các việc từ đơn giản như ăn uống, vệ sinh cá nhân,… cho đến đối mặt với các tình huống phức tạp hơn như người lạ gõ cửa, cho đồ ăn, cách gọi điện trong các tình huống nguy hiểm,…
11. Kỹ năng ứng biến khi bố mẹ, người thân gặp nạn
Kỹ năng sinh tồn cho trẻ không chỉ để cứu chính bản thân con mà còn để cứu và hỗ trợ người khác trong những trường hợp khẩn cấp. Bố mẹ cần dạy cho bé kỹ năng ứng biến khi người thân gặp nạn. Hãy dạy cho con danh sách các số điện thoại trong trường hợp khẩn cấp như cấp cứu, cảnh sát, cứu hỏa, người quen trong gia đình để gọi điện khi cần. Bố mẹ có thể cho trẻ thực hành bằng các tình huống giả định để hướng dẫn con thật chi tiết.
12. Kỹ năng giữ ấm khi cần thiết
Duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định là kỹ năng sinh tồn cho trẻ trong tự nhiên vô cùng cần thiết, đặc biệt là nơi hoang dã hoặc hẻo lánh. Chỉ sau ba giờ mất nhiệt, cơ thể sẽ phải đối mặt với sự sống còn. Bạn hãy nhắc con nỗ lực giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng đầu, cổ và ngực. Trong môi trường tự nhiên, bé có thể dùng lá cây để đắp lên người, tạo ra lửa, dựng lều hoặc tìm nơi trú ẩn trong các hang động, thân cây rỗng.
13. Kỹ năng kêu cứu và tìm kiếm sự giúp đỡ
Kỹ năng kêu cứu và tìm kiếm sự trợ giúp cần được rèn luyện cho trẻ để có thể hỗ trợ bé thoát khỏi các tình trạng nguy cấp như bị người lạ tiếp cận, đi lạc, bị thương, bị mắc kẹt,… Trước hết, bạn cần cho con biết không phải ai cũng đáng tin nên cần tìm đến người tin cậy để cầu cứu. Trường hợp đi lạc, mắc kẹt, bé cần biết cách phát tín hiệu cầu cứu như đốt lửa tạo khói, căng các tấm vải nhiều màu sắc, treo quần áo nơi đất trống, dùng đèn pin vào ban đêm, dùng còi,…
14. Kỹ năng nấu nướng những món ăn cơ bản
Trẻ cần biết nấu những món ăn cơ bản để trường hợp đi lạc hoặc ở một mình con vẫn có thể tự tìm kiếm và chế biến thức ăn. Kỹ năng sinh tồn cho trẻ này sẽ bắt đầu bằng việc dạy bé cách làm các món ăn đơn giản như luộc, nướng, xào,… Bạn cần giải thích và hướng dẫn tỉ mỉ cho con, từ chọn nguyên liệu, cách dùng dao, dùng lửa… tất cả đều cần cẩn thận và chu đáo.
15. Kỹ năng xem bản đồ, la bàn
Kỹ năng này sẽ phát huy tác dụng trong trường hợp trẻ đi lạc và cần xác định vị trí, phương hướng để trở về. Rèn luyện kỹ năng sinh tồn cho trẻ biết xem bản đồ, la bàn cũng giúp con tự tin hơn khi bước vào một nơi ở mới, vùng đất mới. Bạn có thể dạy cho trẻ cách xem bản đồ khu dân cư, cách xác định phương hướng bằng la bàn có sẵn hoặc la bàn tự chế.
16. Kỹ năng sử dụng các dụng cụ an toàn
Ngoài ra, kỹ năng sinh tồn cho trẻ trong việc sử dụng các dụng cụ sẽ giúp con tự tin, linh hoạt sử dụng chúng để ứng phó trong trường hợp cần thiết. Có thể kể đến các dụng cụ trẻ cần biết cách sử dụng để sinh tồn như đèn pin, dao đa năng, bật lửa, bình xịt hơi cay, kìm chuyên dụng,… là những thứ có thể hỗ trợ trẻ trong việc tìm kiếm thức ăn, nước uống, giữ ấm cơ thể và bảo vệ bản thân và sơ cứu ban đầu.
17. Kỹ năng phòng chống thiên tai, bão lũ
Thiên tai, bão lũ xảy ra có thể đe dọa đến tính mạng nếu trẻ không có kỹ năng ứng phó. Trước hết, chúng ta cần hướng dẫn cho trẻ nhận biết những thiên tai nguy hiểm như sấm sét, lốc xoáy, sạt lở, nước lũ, động đất,… và hậu quả của nó có thể xảy ra. Sau đó, bạn cần trang bị những kỹ năng cần thiết để con ứng phó với thiên tai, những điều nên làm và không nên làm để bảo vệ tính mạng như cách tìm nơi trú ẩn, làm gì khi xảy ra lũ lụt, động đất, cháy rừng,… Con sẽ bình tĩnh và tự tin hơn trong mọi hoàn cảnh.
18. Kỹ năng sử dụng các loại thuốc thông dụng
Tổ chức dạy kỹ năng sinh tồn cho trẻ không thể thiếu kiến thức sử dụng các loại thuốc thông dụng để phòng trừ trường hợp trẻ bị ốm đau khi đi du lịch, cắm trại,… Bố mẹ cần chỉ cho con cách nhận biết và liều lượng sử dụng các loại thuốc như thuốc sát khuẩn, hạ sốt, giảm đau, đi ngoài, điện giải, thuốc mỡ kháng khuẩn, điều trị phồng rộp, thuốc chống côn trùng, thuốc điều trị dị ứng,…
Trên đây là tổng hợp những kỹ năng sinh tồn cho trẻ rất quan trọng bố mẹ cần nắm để trang bị cho con. Trẻ nên được trang bị các kỹ năng này càng sớm càng tốt để góp phần hình thành thói quen và tính cách vững vàng trong tương lai. Nếu bố mẹ cần giải đáp bất kỳ thắc mắc nào, có thể liên hệ GPA Camps để được hỗ trợ tốt nhất về cách giáo dục kỹ năng sinh tồn cho trẻ em.
